სოფელი კვავლო მდებარეობს საქართველოში, კახეთის მხარეში, ახმეტის მუნიციპალიტეტში, ისტორიულ მხარე თუშეთში, ისტორიულ სამციხის (პირიქითა) თემში, სოფელ ომალოდან დაახლოებით 20 კილომეტრში, მდინარე პირიქითა ალაზნის მარცხენა ნაპირზე, მდინარის ნაპირიდან მაღლა მთაზე დაახლოებით 500 მეტრში. Continue reading
|
ისტორიული მიმოხილვა ლეგენდები XX საუკუნის 20–იან წლებში ჯერ კიდევ ცხოვრობდა 32 კომლი (მოსახლეობის რაოდენობა 147). სოფლის მოსახლე პირველი გვარი ოჩოიძე ყოფილა. ესენი გაიყვნენ ბაკურიძედ და აქიმიძედ. საწყისი გვარი შემდგომ აღარ იხმარებოდა. ჩიღოში ასევე იყვნენ ელანიძეები, მათი შეკედლებული (ხარით შეყრილი) შტო – მეშველიძე; მარხვაიძეები – შტო ტალიურიძე; ბექურიძეები, შტო – ხელაიძე. |
უძველესი ტახტიგორის ეკლესიის ნახვა შეიძლება ტახტიგორაზე, ზღვის დონიდან 560 მ სიმაღლეზე – ბაწარა-ბაბანეულისა და ილტოს დაცულ ტეროტირიაზე.
2006 წელს გარემოს დაცვის გლობალური ფონდისა და მხოფლიო ბანკის მცირე გრანტების პროგრამის ფარგლებში, დაფინანსდა ტახტიგორაზე თამარ მეფის სახელობის პატარა ეკლესიის (X-XII სს) აღდგენა. ეკლესიის აღდგენაში მონაწილეობდნენ სათემო კავშირი “ლალისყურელი გლეხები”. Continue reading
სოფელ ზემო ალვანში, ალაზნის პირას, არის შუასაუკუნეების ძეგლი, ამ ძეგლზე ინფორმაცია ფაქრობრივად, ვერ მოვიძიე.
თუმცა ადგილობრივების თქმით, სწორედ, აქ მართავდა თამარ მეფე წვეულებებს.
ახლა აქ ბალახი ბიბინებს და გაუვალ ბილიკებს მეცხვარე თუ გადათელავს თავისი ფარიანად.
სწორედ, იმ გუდამოკიდებულმა მეცხვარემ მოგვიყვა, როგორ იღებდა დიდებული თამარ მეფე ნაზირ-ვეზირებს. ადგილობრივების თქმით, აქ, შაჰ-აბასის დროს, 1660 წელს კახეთის აჯანყება რომ მოხდა, 2 000-მა თუშ-ფშავ-ხევსურმა ბახტრიონი რომ აიღო, სწორედ მაშინ დაუმტკიცა ერეკლე მეფემ თუშებს ალვანი. მაშინ მეფემ თუშების გმირ ზეზვა გაფრინდაულს კითხა, რას ისურვებ რომ გაჩუქოო, ზეზვამ მოითხოვა, რასაც ჩემი ცხენი ბახტრიონიდან შეუსვენებლივ ირბენს, ის მომეციო. ზეზვას ცხენმა ბახტრიონიდან ტახტის ბოგირამდე ირბინა, სულ 24 კილომეტრი, ზეზვას ცხენმა სული განუტევა. Continue reading
სოფელი ზემო ალვანი მდებარეობს ახმეტის მუნიციპალიტეტში, ალაზნის ვაკეზე, მდინარე ალაზნის მარცხენა მხარეს. ახმეტიდან 8 კილომეტრში. ალვანი (ალონი) სოფლების ზემო და ქვემო ალვანის ძველი სახელწოდებაა. მოსახლეობა აქ ადრევე დასახლებულა. ისტორიული წყაროების მიხედვით, ალვანი სანადირო ადგილებით ყოფილა განთქმული. XVI საუკუნეში კახეთის მეფეს – ლევანს (1520-1574 წწ.) – იგი თუშებისათვის უწყალობებია. 1757 წელს თეიმურაზ II-ისა და ერეკლე II-ის წყალობის სიგელის მიხედვით, თუშები აქ მხოლოდ საძოვრებს იყენებდნენ. XIX საუკუნეში კი მუდმივად დამკვიდრებულან.
Continue reading
ზუგრა აღარ გასონსა, _
იასავით მარცხვინა,
თავზე მანდილ დახვეულ…
ობოლ ქალსა’ ლეკისა,
ტანს გძელ წითელ კაბიან,
გულ-ნისლებში გახვეულ… Continue reading
 თუშეთის მრავალსაუკუნოვან ისტორიაში ზეზვა გაფრინდაულს გამორჩეული ადგილი უკავია, რადგან მისი ბრძოლები დაკავშირებულია ისეთ პერიოდთან, რომელმაც გადაწყვიტა აღმოსავლეთ საქართველოს ყოფნა–არყოფნის საკითხები.შაჰ–აბასმა ორგზის შემოსევით (1614–1617წწ.) კახეთის სამეფო მიწასთან გაასწორა, 100000 კახელი ტყვედ აიყვანა, ირანში გადაასახლა და თურქმანთა მომთაბარე ტომების ჩამოსახლება გადაწყვიტა, მაგრამ კახეთში გიორგი სააკაძის ხელმძღვანელობით სპარსელების წინააღმდეგ ჩატარებულმა ომებმა ბოლო მოუღო ირანის მბრძანებლის გადაწყვეტილებას.იგივე საკითხი დღის წესრიგში მოგვიანებით კვლავ დადგა და სისრულეშიც იქნა მოყვანილი. იავარქმნილ კახეთში 1659 წელს ჩამოსახლებულ იქნა 15 ათასი კომლი, 100000 თურქმანი მეჯოგე და მისი დიდი ნაწილი ალავერდისა და ალონის ტერიტორიაზე დაასახლეს. Continue reading |
თუშეთი, თავისი თოვლიანი მწვერვალებით, გაშლილი მთებითა და საძოვრებით, ფიჭვის ტყეებით, ნაკადულებითა და წყალუხვი მდინარეებით ძველი–სიპით ნაშენი სოფლებითა და ციხეკოშკებით, ყოველთვის იზიდავდა მნახველს.
ეს მიუვალი მხარე თუშური ცხენის,თუშური ცხვრის და ქართული ნაგაზის სამშობლოა. კავკასიონის ეს კუთხე ნამდვილი სამოთხეა ფოტომოყვარულებისა და უბრალოდ თავგადასავლების მაძიებელთათვის– მათთვის ვისთვისაც მთის თხემებზე ხეტიალი მდინარეების გადალახვა, სუფთა ჰაერზე კარავში ძილი დასვენების საუკეთესო საშუალებაა.
ეს ულამაზესი კუთხე მდებარეობს კავკასიონის ჩრდილო აღმოსავლეთ ნაწილში. თუშეთში მიმავალი გზა კახეთიდან–სოფელ ფშავლიდან იწყება და საქართველოს ყველაზე მაღალი– აბანოს უღელტეხილის (2926) გავლით ომალოში ჩადის.
და აი შენ უკვე ომალოში ხარ. და უცებ ხვდები რომ, ვერაფერს ვერ ხვდები. რადგან ამაოება, რომელიც ყოველი ფეხის ნაბიჯზე დაგსდევდა, სადღაც დატოვე. ალბათ გზაში დაუტოვე ნისლებს სახსოვრად. აქ კი, სრულიად ლაღი, გაჰყურებ ჰორიზონტზე წამოწოლილ მთებს, ღრუბლებად ქცეულ გზებს, მზეს, რომელიც ისე ახლოა, რომ ფიქრობ: “და რომ შევეხო ვითომ დამწვავს?!”
თითქოს შორეულ წარსულში ბრუნდები. დრო ტრიალდება, ბრუნავს , ბრუნავს და უცებ ჩერდება… და შენში იღვიძებს ის განცდა ბედნიერების და სისპეტაკის, რომელიც გეგონა, სადღაც დაკარგე ქალაქის ხმაურიან ქუჩებში…
აქ ყველაფერი ჰარმონიულია, ყველაფერი ერთმანეთს ერწყმის და ეს ერთი დიდი მთლიანობა თანდათან შემოდის შენში და შენც მისი ნაწილი ხდები. მთელ სხეულში ჟრუანტელი გივლის და ყვირილი გინდება. მიდი იყვირე! თავისუფალი ხარ! აქ არ არსებობს წესები. აქ მხოლოდ ბუნება ველურობს. დგები და ყვირი, ექოდ იშლება ხმა, შენ კი სრულიად თავისუფალი მიწას ეხები და გრძნობ მის გულის ფეთქვას.
მე ეს ყველაფერი უკვე განვიცადე, სიცოცხლეშივე ვნახე სამოთხე და შენ?
და შენ არა?!
სოფელ ინდურთამდე გზა მიუვალი და საშიშია, სამანქანო გზა საშის ხევებსა და კლდეებზე გადის, სადაც მუდამაა ზვავსაშიშროება. წოვათაში გადასვლას ავტომობილით რამდენიმე საათი სჭირდება. თუშეთის დაცული ტერიტორიების ადმინისტრაციის ცნობით, კი საცხენოსნო მარშრუტებით მოგზაურობას 5 დღეს სჭირდება. Continue reading
ულამაზესი თუშეთი მდიდარია ისტორიული ძეგლებითა და ტრადიციებით. აქ ჩამოსულებს ბევრი საინტერესო რამის ნახვა შეგიძლიათ. ნახავთ როგორ ემზადებიან თუშები დღეობებისათვის, სადაც სტუმრებს საგულდაგულოდ მასპინძლობენ.
თუშების საკულტო დღეობების ციკლი-ათნიგენობები აღდგომიდან მეასე დღეს იწყება და ორი კვირის მანძილზე გრძელდება. ამ დროს ყველა სოფლის მთავარ ჯვარში გარკვეული კალენდარული თანმიმდევრობით ტარდება კულტმსახურება. ათნიგენობის მასპინძელია “შულტა”, სოფლის მიერ არჩეული ჯვარის ყმა. Continue reading
tushebi 